Դո՛ւք բոլորդ, որ այդ տարի Ճեմարանը աւարտեցիք կամ թերեւս չաւարտեցիք եւ սակայն անոր գաղտնի ապրումը դեռ կը տանիք երկրէ երկիր, անցեալ տարի, այս օրերուն, Պրիւքսէլէն ճամբայ ելլող թռիչքին մէջ մէկէն ի մէկ զիրար գտաք եւ լուր չունիք: Ես գիտեմ, թէ մեր ժամերը խանգարուած են այլեւս: Մեր նիստուկացը այժմ…
Un matin d’octobre 1991 Toute jeune et toute frétillante de vie, j’arrive au collège bien avant l’heure. Je voulais me familiariser avec les lieux. Devant ce bâtiment imposant, j’avais « une boule au ventre ». Je monte timidement les premières marches. J’appréhendais cette première rentrée des classes en…
Երբ տասնամեակներու պրիսմակէն կը դիտեմ ճեմարանի ուսանողական տարիներս եւ կը փորձեմ ճշդել, թէ ո՛րն է այն ամենաբնորոշ զգացումը, որ ան կը ձգէ ուսանողներուն մէջ, իսկոյն կ’անդրադառնամ` խոր կարօտն է, որ ճեմարանականը կը տանի իր հետ, կարօտ մը, որ տարիներուն հետ չի մաշիր երբեք, այլ ընդհակառակը, աւելի կ’ազնուանայ, աւելի…
Տարիներ առաջ, երբ տարեթոշակը մեզի համար աստղաբաշխական գումար մը կը թուէր, Ճեմարանը կը գտնուէր երկար ճամբու մը ծայրը, բարձրադիր ու հեռու մեր թաղերէն` Հայաշէնէն: Առասպելը կար, հիմնադիրներուն առասպելը, որ կը հմայէր բացառիկ մարդոց եւ հազուագիւտ բաներու քաշողութեամբ: Քիչեր կարծեմ կտրեր էին այդ ճամբան, մագլցեր` պէտք էր ըսել: Բախտաւոր…
Երկուշաբթի, 10 Նոյեմբեր 1985: Զբօսանքի վերջը աւետող զանգը հնչած է: Շուրջ 300 աշակերտներ, Ճեմարանի Պուրճ Համուտի առժամեայ շէնքին նեղ աստիճաններէն վեր կը բարձրանան դէպի դասարաններ: Վերը կանաչ գրատախտակ, սպիտակ կաւիճ ու գունաւոր կողքով տետրակներ կը սպասեն իրենց: Դասագիրքերուն էջերէն Քուռկիկ Ջալալի հեծած Սասունցի Դաւիթ, Վարդան Մամիկոնեան եւ Փառանձեմ…
Երբ սկսայ մտածել, թէ ի՛նչ պէտք է գրեմ իմ սիրելի դպրոցիս 90-ամեակին առիթով, առաջին հերթին մտքով տեղափոխուեցայ Նշան Փալանճեան ճեմարան, ուր յաճախած էի նախակրթարանի տարիներուս: Առաջին անգամ երբ դարպասէն ներս մտայ, աչքերուս դիմաց բացուեցաւ բոլորովին այլ աշխարհ մը, որ մեր բնակած շրջաններէն տարբեր էր իր գոյնզգոյն ծաղիկներով, մշտադալար…
Թռչուն մը ինծի ալ լուր տուաւ, որ մեր սիրելի Ճեմարանը այս տարի արդէն 90 տարեկան է: Ասիկա առիթ եղաւ, որ երթամ, պահ մը նստիմ Ճեմարանի յիշատակներուս ծառին տակ եւ իմ յիշողութեանս թռչնիկը արձակեմ վեր՝ դէպի անոր տարածուն եւ դալար ճիւղերը: Թռչնիկս ցատկեց ճիւղէ-ճիւղ, գնաց մանկութեանս ու Ճեմարանին աշակերտութեանս…
Միայն Ճեմարանի բովէն անցնող հայ ուսանողը, որ ապրած, տեսած, փորձարկած ու շնչած է ճեմարանի օդն ու շունչը, անոր ազգային ու գաղափարական ոգին, կրնայ վկայել, որ ա՛յն, ինչ որ կու տայ ճեմարանը, ազգային է` իրաւամբ, լաւագոյնն է կրթութեամբ եւ իր բարոյական ու մարդկային դաստիարակութեամբ եւ նոր ժամանակներու միջոցներով` սերունդներ…
Պիտի խօսիմ ճեմարանին մասին՝ ուսուցիչներուն անունները յիշելով՝ յուսալով, որ յիշողութիւնս զիս չի դաւաճաներ։ Հայերէն գրել կարդալ սորվեցանք Անիին եւ Պետիկին ընկերակցութեամբ, տիկիններ Լուսին Մալիքեանին եւ Գարմէն Տէր Կարապետեանին հոգատարութեան ներքեւ։ Մանկապարտէզի ուսուցչուհիներէն կը յիշեմ օրիորդ Ժաքլինը եւ տիկին Հացպանեանը, որոնք մեր հայերէնի ուսուցման առաջին հիմերը դրին։ Մեծ հետաքրքրութեամբ…
Դիւրին է ածականներով լեցուն էջեր մրոտել եւ փաղաքշական նախադասութիւններով գովաբանական մը պատրաստել քեզ կերտած կրթօճախիդ մասին, սակայն, այդ պարագային, թէ՛ գրողը եւ թէ՛ կարդացողը անմիջապէս կը նկատեն, որ գրուածը կամ, աւելի ճիշդը` լեզուամարզանքը, պարզապէս առ ի յարգանք, պարտաւորութիւն կամ նոյնիսկ պարտադրանք է` բանտարկուած ձեւականին մէջ: Հակառակն ալ ճիշդ…
Շոքոլա մը կայ, որ շատ կը սիրեմ. «Թրէյտըր Ճո’զ»-ի կանաչ պահարանի մէջ պահուըտած, մութ գոյնի (72 առ հարիւր քաքաօ) շոքոլան է. հազիւ բերանս դնեմ` մանկութեանս Զատիկի շոքոլայէ հաւկիթները կը պայթին լեզուիս վրայ, իրենց հետ բերելով գարնանային ի՛նչ-ի՛նչ բոյրեր, Պէյրութի օդին թեթեւութիւնն ու թափանցիկութիւնը, նապաստակներու եւ կակաչներու նկարներով զարդարուած…
Երկրորդականի Բ. Կամ Գ. տարին էր, ճիշդ չեմ յիշեր: Այդ օրերուն հայկականութիւնը եւ հայկական արժէքները շատ մեծ տեղ կը գրաւէին մեր հոգիներուն մէջ (հիմա ալ բան չէ պակսած դեռ): ԼԵՄ-ական, ՀՄԸՄ-ի սկաուտ, Համազգայինի պարախումբ… Փաստօրէն ամէն տեղ արձանագրուած էինք: Եւ այդ սէրը հայութեան նկատմամբ մեր մէջ արթնցնողները եւ…
